Spis treści
- Budynek przy Alei Wyzwolenia 41, czyli dawna drukarnia w Wałbrzychu
- Dawna drukarnia służyła miastu przez niemal 100 lat - jaki jest jej stan?
- Dawna drukarnia w Wałbrzychu - trwa jej remont?
- Inne zabytki Wałbrzycha odzyskują blask
- Zdjęcia z sierpnia i grudnia 2023 - dawna drukarnia w Wałbrzychu w rusztowaniach
Budynek przy Alei Wyzwolenia 41, czyli dawna drukarnia w Wałbrzychu
Lista ikonicznych, zabytkowych budynków ze Śródmieścia Wałbrzycha nie ogranicza się do świątyń dzielnicy, Rynku, Placu Magistrackiego i ul. Słowackiego. Nie brakuje ich również przy Alei Wyzwolenia, będącej niegdyś trasą rekreacyjną, promenadą nad Pełcznicą, a następnie jedną z głównych i reprezentacyjnych arterii rosnącego miasta. Przy niej powstały piękne gmachy szkół, urzędów i modernistyczne budynki o różnym przeznaczeniu. Jednym z nich jest budynek przy Wyzwolenia 41 - czyli dawne Dolnośląskie Zakłady Graficzne, a także wcześniej siedziba gazety Schlesische Bergwacht, Książki i Wiedzy oraz Wałbrzyska Drukarnia Akcydensowa.
Zgodnie z wydawnictwem "WAŁBRZYCH – ŚRÓDMIEŚCIE. Wytyczne konserwatorskie do programu rewitalizacji" jest to
budynek wzniesiony w latach 1924-25, wg projektu architekta Richarda Endersa, usytuowany w zabudowie zwartej, u zbiegu alei Wyzwolenia i ul. Jana Brzechwy, zamykający kwartał zabudowy pomiędzy wymienionymi wyżej ulicami, a ul. Mikołaja Kopernika. Gmach przestrzennie i funkcjonalnie połączony z budynkiem przy ul. J. Brzechwy 1, z którym tworzy kompleks zabudowy na planie zbliżonym do litery „C”.
To przykład modernizmu z elementami historyzmu.
- To bardzo ciekawy obiekt i piękny. Jego charakter i układ dają dużo możliwości zastosowań oraz realizacji wielu pomysłów z zachowaniem poszanowania historycznej tkanki obiektu - komentuje Monika Tokarska z wałbrzyskiej Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu.
Położony przy PSP nr 28 i naprzeciwko II LO budynek wkrótce będzie miał za sobą 100 lat historii.
Dawna drukarnia służyła miastu przez niemal 100 lat - jaki jest jej stan?
Historia tego budynku odzwierciedla dzieje Wałbrzycha, od swojego powstania służył miastu najpierw jako redakcja periodyku posiadająca własną drukarnię. Po wojnie zaś zmieniała się struktura własnościowa i zawartość przygotowywanych druków, jednak ciągłość działania działalności drukarni zachowywano. Największa liczba mieszkańców miasta pamięta ten obiekt jako Wałbrzyską Drukarnię Akcydensową (1953-1976) i Dolnośląskie Zakłady Graficzne (do początku XXI w). Firma przekształcona w spółkę pracowniczą działała do końca 2017 roku, ostatecznie zakład zamknięto.
Budynek będący w Gminnej Ewidencji Zabytków w ostatnich latach był użytkowany w ograniczony sposób - na parterze mieściły się zakłady usługowe, w tym krawiecki. Kilka razy w ciągu ostatniej dekady temat stanu zabytku podejmowano podczas sesji Rady Miejskiej.
Gmach znajduje się w rękach prywatnych, a stan jego zachowania określano w 2017 roku jako "średni". Budynek ten jest w Gminnej Ewidencji Zabytków, ale nie jest indywidualnie wpisany do Rejestru Zabytków, zatem wpływ konserwatorski na jego los jest ograniczony.
- W przypadku obiektów rejestrowych gdy obserwowana jest degradacja zabytku wszczynane może być postępowanie oraz są możliwości kontrolne. Takiego narzędzia nie mamy w przypadku budynków zawartych tylko w Gminnej Ewidencji - zaznacza nasza rozmówczyni Delegatury w Wałbrzychu.
Dawna drukarnia w Wałbrzychu - trwa jej remont?
Mieszkańcy miasta, pamiętający lata świetności budynku przy Alei Wyzwolenia 41, niejednokrotnie dopytywali się w mediach społecznościowych o przyszłość i stan dawnej drukarni. Wszak nieużytkowane miejsca szybko niszczeją. Nadzieję na zmianę złej passy dla budynku z przeszłością przyniosła pierwsza dekada sierpnia 2023 roku, kiedy na krótko fasada budynku od strony Alei Wyzwolenia została odgrodzona rusztowaniem. Trwały prace na dachu, zabezpieczane było pokrycie w okolicy szczytowych okien. Obecnie, w grudniu 2023 roku rusztowania ustawiono na fasadzie od strony dziedzińca.
Sprawdziliśmy, czy prowadzone prace mają charakter ratunkowy - zabezpieczający, czy są wstępem do szerszych działań remontowych, albo też przystosowawczych do nowej roli.
- Budynek nr 41 jest w Gminnej Ewidencji Zabytków i położony jest w obszarze historycznego układu urbanistycznego dzielnicy Stare Miasto. W kwietniu tego roku opiniowaliśmy jego remont, a właściwie działania pod nazwą "miejscowe uzupełnienie pokrycia dachowego" prowadzone w ramach bieżącej konserwacji. Nie było uzgodnień dotyczących bardziej kompleksowych prac dotyczących wnętrza budynku, ani elewacji- wyjaśnia Monika Tokarska z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu - Delegatury w Wałbrzychu.
Nie można zatem mówić tu o szeroko zakrojonych remontach, co więcej w informacji dla WUOZ nie znalazły się szczegóły dotyczące terminu zakończenia bieżącej konserwacji, można zatem domniemywać, że działania te potrwają i mogą dotyczyć też prac naprawczych w innych częściach tego dużego gmachu.
Naprawy elewacji tego zabytku wymagają pozwolenia w formie decyzji administracyjnej, a taki wniosek nie powstał. Pozostaje mieć zatem nadzieję, że właściciel tego miejsca znajdzie pomysł, środki i siły na rewitalizację jednej z ikon Wałbrzyskiego Śródmieścia.
Inne zabytki Wałbrzycha odzyskują blask
Poczta przy ul. Słowackiego
Zabytkowa studnia przy ul. Kilińskiego - Rycerskiej
Dworzec Wałbrzych Towarowy
Przebudowa willi przy ul. II Armii 4 - przebudowa
Stadion na Nowym Mieście
Pastorówka na Białym Kamieniu - tu będzie przedszkole
Matejki 5 - nowy USC
Zdjęcia z sierpnia i grudnia 2023 - dawna drukarnia w Wałbrzychu w rusztowaniach
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?